Święty Paweł, pustelnik
Urodzony w Tebach w Egipcie ok. 228 r., za panowania cesarza Aleksandra Sewera, w bogatej rodzinie, poświęcił się studiom i otrzymał wyjątkową edukację, stając się „wybitnie wykształconym w dziedzinie kultury greckiej i egipskiej” (św. Hieronim). W wieku 16 lat po śmierci rodziców dziedziczy wielką fortunę, którą dzieli ze starszą siostrą, ale następnie musi uciekać z rodzinnego miasta, ponieważ jeden z krewnych złożył na niego donos jako chrześcijanina w czasach prześladowania zarządzonego przez cesarza Decjusza (249-251). Chroni się w swoim odległym domu na wsi, lecz kiedy dowiaduje się, że szwagier, popychany przeklętą żądzą złota”, zamierza wydać go władzom, Święty Paweł, pustelnik ucieka na jeszcze bardziej pustynne ziemie, gdzie przemienia ten stan konieczności w dobrowolny wybór”. Wstąpiwszy bowiem do groty wyżłobionej w skalistej górze, uznaje ją za odpowiednią do egzystencji i za podarunek Bożej Opatrzności. Wieloletnia palma, która rozciąga swe długie gałęzie nad wejściem do groty, dostarcza mu pożywienia i ubrania. W źródełku, ukrytym przed wzrokiem z zewnątrz, może czerpać czystą wodę. Tu postanawia spędzić wszystkie swoje dni na skupieniu i modlitwie; kruk będzie mu w cudowny sposób przynosił codziennie porcję chleba.
W niezamieszkałej strefie Dolnej Tebaidy Paweł znajduje nie tylko schronienie przed śmiertelnym niebezpieczeństwem, ale zaczyna tu nowe życie, które będzie trwało niezwykle długo – ok. 60 lat – tak iż umrze dopiero w bardzo sędziwym wieku 113 lat. W 341 r. Antoni Opat (wówczas już dziewięćdziesięcioletni), ojciec mnichów, odwiedza go w grocie. Potem, już w drodze powrotnej do swego klasztoru, nagle czuje potrzebę ponownego odwiedzenia Pawła. Wraca więc i zastaje go umarłego. Grzebie pustelnika w dole, który – według tradycji – został nieco wcześniej wykopany przez dwa lwy.
Święty Paweł jest uznawany za jednego z pierwszych twórców życia eremickiego. Hieronim, który napisze jego biografię, nazywa go istotnie auctor lub princeps vitae monasticae.
Święty Grzegorz z Nyssy
Święty Grzegorz z Nyssy w Kapadocji (dzisiejsza Turcja), młodszy brat św. Bazylego, urodził się ok. 335 r. Był już klerykiem, gdy pociągnięty przez świeckie lektury został retorem. Szybko jednak na skutek żarliwych modlitw braci oraz św. Grzegorza z Nazjanzu porzucił życie świeckie i wstąpił do klasztoru założonego przez Bazylego w Annesi koło Neocezarei, gdzie pod jego kierunkiem oddawał się modlitwie i studiom.
Gdy Bazyli został metropolitą Cezarei w Kapadocji ok. 371 r. uczynił biskupem Nyssy Grzegorza, aby wzmocnić pozycje prawowierności przeciwko arianom. Wierność nowego pasterza względem wiary katolickiej wzbudziła wrogość ze strony zwolenników Ariusza. Synod biskupów ariańskich w Nyssie w 376 r. oskarżył go o roztrwonienie dóbr swego Kościoła i złożył z urzędu. Grzegorz nie mógł więc wrócić do swej stolicy przed śmiercią ariańskiego cesarza Walentego, która nastąpiła w 378 r. Po śmierci Bazylego w 379 r. właśnie Grzegorz był uważany za największego obrońcę wiary. Prawdopodobnie w tym okresie zostało mu powierzone zadanie odwiedzenia Kościołów Palestyny i Arabii. Synod w Antiochii w 379 r. mianował go wizytatorem diecezji Pontu i Armenii. Na Soborze Konstantynopolitańskim (381) był ceniony za czystość wiary.
Zmarł krótko po innym synodzie, zebranym w stolicy Cesarstwa Wschodniego w 394 r., w którym uczestniczył. Święty Grzegorz z Nyssy, człowiek kontemplacji, oddany filozofii i teologii, został uznany za największego myśliciela spośród ojców kapadockich i najgłębszego z ojców greckich IV w., a także za utalentowanego mówcę.
Najnowsze komentarze