Biczowanie

Malarz wrocławski zwany Mistrzem lat 1486-1487

• 1486-1487
• rewers skrzydła poliptyku strzegomskiego
• Muzeum Narodowe w Warszawie

Wówczas Piłat wziął Jezusa i kazał Go ubiczować.

J 19,1

Pierwsze wizerunki przedstawiające biczowanie Chrystusa są datowane na XI wiek. Wcześniej, dla podkreślenia godności i majestatu Syna Bożego, unikano przedstawiania Jego poranionego i upodlonego ciała. Zmiana w ikonografii nastąpiła pod wpływem rozwoju teologicznego nurtu kładącego nacisk na człowieczeństwo Chrystusa. Artyści zaczęli akcentować ludzki wymiar Męki Pańskiej – ból i cierpienie człowieka oraz fizyczność okaleczonego ciała.
Właśnie takie, umęczone, torturowane ciało – zgodnie z późnogotycką konwencją dolorystyczną – ukazano na obrazie. Jezus jest przywiązany do wysokiej kolumny, która stanowi oś kompozycyjną całego przedstawienia. Sznur, mający za zadanie powstrzymać biczowanego przed upadkiem, poprowadzony dookoła klatki piersiowej i przytwierdzony do głowicy kolumny, wpija się w nagie ciało. Chrystus jest spokojny, jakby zobojętniały, przedstawiony w kontraście do otaczających go oprawców wymierzających kolejne ciosy, uchwyconych w gwałtownym ruchu. Syn Boży, z dłońmi skrzyżowanymi na piersiach, pokornie przyjmuje wyrok. Krew spływa po Jego poranionym ciele, tworząc u stóp kałuże.
Dookoła ukazano czterech siepaczy. Piaty oprawca klęczy w dolnej części kompozycji, tuż przy krawędzi obrazu, przygotowując rózgi do biczowania. Do wykonania kary mężczyźni używają dwóch rodzajów narzędzi: rózeg i tzw. flagellum, trzonka z rzemieniami, które – często zakończone haczykami – rozszarpywały ciało przy każdym uderzeniu. Na drugim planie, po lewej stronie, ukazano dwóch mężczyzn obserwujących egzekucję. Postać w wysokim nakryciu głowy to Piłat.

Biblia w malarstwie polskim, wyd. Dragon. str. 244-245