Chociaż Pan Jezus wyraźnie powiedział, że przekazuje „władzę kluczy” św. Piotrowi i jego następcom (por. Mt 16,19), to do dziś wiedza i poglądy o łasce zyskiwania odpustów kojarzą się z kupczeniem świętością, albo z tajemniczymi zabiegami. Gdybyśmy wiedzieli jak bardzo możemy współdziałać w pomocy naszym żywym i zmarłym braciom i siostrom w wierze, że tak bardzo możemy pomóc sobie i innym w wykorzystaniu łaski Bożej, która jest konieczna do zbawienia, nie czekalibyśmy i nie zajmowalibyśmy się tym co szybko przemija, albo co szkodzi na ciele i duszy. Iluzja, że będziemy żyli długo, bardzo długo i szczęśliwie czasami mija, gdy jesteśmy na pogrzebie kogoś bliskiego nam albo przeżywamy jakieś doświadczenie. Po za tym często łudzimy się, że sami sobie poradzimy w życiu, a o śmierci staramy się za dużo nie myśleć i że Bóg, i Jego Kościół, nie za bardzo, albo wcale nie jest nam potrzebny. Pan Bóg chce abyśmy współpracowali z Jego łaską, abyśmy troszczyli się o swoje i innych zbawienie.
Taką szczególną pomocą jest dar ODPUSTU. Czy jest ważniejszy niż Msza święta? Bardzo jasno sprawę odpustów i Mszy świętej porządkuje i w dobrym świetle ustawia we Wprowadzeniu Wykaz Odpustów. Normy i nadania [Wydanie wzorcowe według łacińskiego wydania 4bis z 2004. Polski przekład otrzymał pozwolenie na druk 25.05.2006. Polskie wydanie ukazało się w Księgarni świętego Jacka w 2012 roku]. We Wspomnianym Wprowadzeniu na stronie 15 jest krótko powiedziane w nr 3: „Uczestnictwa we Mszy św. i przyjmowania sakramentów nie obdarza się zgodnie z tradycją odpustem: mają już one wszak same w sobie niezwykłą skuteczność w zakresie „uświęcania i oczyszczania”. Patrząc na życie codzienne chrześcijan drugiej połowy XX i XXI wieku myślę, że większość z nas jednak nie zna wartości i nie docenia jak niepojętym, ale świętym i przeobfitym darem od Boga jest Eucharystia – Msza święta. Obok niej drugim niedocenianym darem związanym z Eucharystią jest właśnie łaska odpustu.
„Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary za grzechy, zgładzone już co do winy” (por. KKK 1471)
Po spowiedzi świętej są nam odpuszczone winy za grzechy, ale pozostają jeszcze kary za te grzechy, które albo zostaną nam darowane po oczyszczeniu w czyśćcu (po śmierci), albo przez cierpienia dobrowolnie przyjęte i ofiarowane (gdy nas spotka cierpienie nie złorzeczymy, ale próbujemy je ofiarować; oczywiście, że staramy się by cierpienia nie było, ale gdy nas spotka nie bluźnimy), albo prze odpust (zupełny, bądź częściowy). Sama zapalona świeczka nie pomoże zmarłemu, nawet go nie ogrzeje. Zapalona świeca jest znakiem „żarliwej modlitwy”. Zapalona świeca wraz z modlitwą jest pomocą dla naszych zmarłych. Prędzej czy później każdy z nas będzie potrzebował takiej pomocy, więc uczmy nasze dzieci modlitwy za zmarłych z rodziny, za przodków, bo kiedyś albo dzieci za nas się pomodlą (np. zyskają dla nas odpust) albo powiedzą: „nie mam czasu”.
Penitencjaria Apostolska w Dekrecie ogłaszającym 4 wydanie Wykazu Odpustów [prace trwały jeszcze przed Wielkim Jubileuszem roku 2000] pisze miedzy innymi: „Nieskończonej wartości zasługi Jezusa, Boskiego Odkupiciela rodzaju ludzkiego, oraz przeobficie płynące z nich zasługi Najświętszej Maryi Panny i wszystkich Świętych, tworzące niewyczerpany skarbiec Kościoła Chrystusowego, zostały powierzone Kościołowi, aby korzystał z nich przy odpuszczaniu grzechów oraz ich skutków, mocą władzy związywania i rozwiązywania, której sam jego Założyciel udzielił Piotrowi i pozostałym Apostołom, a poprzez nich ich następcom: papieżom i biskupom. Odpuszczenie grzechów dokonuje się przede wszystkim w sakramencie pojednania, który w przypadku grzechów śmiertelnych jest konieczny. Trzeba jednak pamiętać, że nawet jeżeli została odpuszczona zasługująca na śmierć wina, z czym nierozłącznie wiąże się darowanie słusznej kary wiecznej, a także jeśli został zgładzony grzech lekki, zwany powszednim, to dostępujący przebaczenia grzesznik może nadal potrzebować oczyszczenia, gdyż może zasługiwać jeszcze na karę doczesną, którą powinien odbyć podczas życia ziemskiego albo w życiu przyszłym w czyśćcu. Właśnie z owego przedziwnego skarbca Kościoła pochodzi odpust, który zastępuje i tym samym znosi karę doczesną. Nauka wiary o odpustach oraz godne pochwały korzystanie z nich potwierdzają i w celu osiągnięcia świętości w sposób szczególnie skuteczny nawiązują do tajemnic Mistycznego Ciała Chrystusa i Świętych obcowania, które dla nas są źródłem wielkiej pociechy.” (WO s.7-8)
Wykaz Odpustów podaje Normy dotyczące odpustów. Niektóre z nich cytuję poniżej dosłownie (bo najgorzej, gdy swoimi słowami zaczynamy innym tłumaczyć co zrozumieliśmy, nie koniecznie do końca sami rozumiejąc):
N. 1 – Odpust jest to darowanie wobec Boga kary doczesnej za grzechy odpuszczone już co do winy; otrzymuje je wierny, odpowiednio przygotowany po wypełnieniu pewnych określonych warunków, przez działanie Kościoła, który jako sługa odkupienia autorytatywnie rozporządza i dysponuje skarbcem zadośćuczynień Chrystusa i Świętych.
N. 2 – Odpust jest cząstkowy albo zupełny, zależnie od tego, czy uwalnia od kary doczesnej należnej za grzechy w części lub całości.
N. 3 – Każdy wierny może zyskiwać odpusty czy to cząstkowe, czy zupełne albo dla siebie, albo ofiarowywać za zmarłych na sposób wstawiennictwa.
N. 4 – Wierny, który przynajmniej z sercem skruszonym wykonuje czynność obdarzoną odpustem cząstkowym, przez działanie Kościoła otrzymuje tyle darowania kary doczesnej, ile jej już otrzymuje przez wykonanie swojej czynności.
N. 17
§ 1. Tylko ten jest zdolny do uzyskania odpustu, kto został ochrzczony, nie jest ekskomunikowany i znajduje się w stanie łaski, przynajmniej pod koniec wypełniania przepisanych czynności.
§ 2. Aby zaś podmiot zdolny do uzyskania odpustów rzeczywiście je uzyskał, powinien mieć przynajmniej ogólną intencję zyskania odpustu oraz wypełnić w określonym czasie i we właściwy sposób nakazane czynności, zgodnie z brzmieniem udzielenia.
N. 18 – § 1. Odpust zupełny można uzyskać tylko jeden raz w ciągu dnia, natomiast odpust cząstkowy można uzyskać kilka razy dziennie.
§ 2. Jednakże w chwili śmierci wierny może uzyskać odpust zupełny, chociażby tego dnia uzyskał już wcześniej inny odpust zupełny.
N. 19 – Dzieło przepisane dla uzyskania odpustu zupełnego a związane z kościołem lub kaplicą obejmuje ich pobożne nawiedzenie, w czasie którego należy odmówić Modlitwę Pańską i Wyznanie wiary (Ojcze nasz i Wierzę), o ile coś innego nie postanowiono w nadaniu odpustu.
N. 20 – § 1. Do uzyskania odpustu zupełnego wymaga się, oprócz wykluczenia wszelkiego przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego, wykonania dzieła obdarzonego odpustem oraz wypełnienia trzech następujących warunków: spowiedź sakramentalna, Komunia eucharystyczna i modlitwa w intencjach Ojca Świętego.
§ 2. Po jednej spowiedzi sakramentalnej można uzyskać kilka odpustów zupełnych. Natomiast po jednej Komunii eucharystycznej i po jednej modlitwie w intencjach Ojca Świętego zyskuje się tylko jeden odpust zupełny.
§ 3. Trzy warunki można wypełnić na wiele dni przed lub po wykonaniu przepisanego dzieła. Wypada wszakże, by Komunia św. i modlitwa w intencjach Papieża miały miejsce w tym dniu, w którym wykonuje się wspomniane dzieło obdarzone odpustem.
§ 4. Jeżeli braknie pełnej dyspozycji lub nie zostaną wypełnione trzy wyliczone powyżej warunki, to – poza przypadkami prawnej przeszkody, o których w normie 24. i 25. – odpust będzie tylko cząstkowy.
§ 5. Warunek dotyczący modlitwy w intencjach Ojca Świętego wypełnia się przez odmówienie Ojcze nasz i Zdrowaś. Pozostawia się jednak wiernym możliwość odmówienia jakiejkolwiek innej modlitwy, zgodnie z ich pobożnością.
N. 23 – Do uzyskania odpustu [nadanego za odmówienie modlitwy] wystarcza odmawiać modlitwę na przemian z towarzyszem lub śledzić myślą, gdy ktoś inny głośno ją odmawia.
My często znamy „Inne nadania odpustów” (bardzo ważne, ale fragmentaryczne co do całej istoty odpustu. Mało kto wie, że są CZTERY NADANIA OGÓLNE odpustów [strony od 31 do 44, więc są w WO podane i omówione, czego nie jestem w stanie uczynić w tak krótkiej formie artykułu]: „Zamieszcza się najpierw cztery nadania odpustu, które wiernemu mają przypomnieć, że działalność wypełniająca codzienne życie winna być przepojona duchem chrześcijańskim i we właściwym dla każdego sposobie życia zmierzać do doskonalenia miłości” (WO s. 31). Są to:
I Odpustu cząstkowego udziela się wiernemu, który w wykonywaniu swoich obowiązków i znoszeniu przeciwności życiowych z pokorną ufnością skieruje swoją myśl do Boga, dołączając – choćby tylko wewnętrznie — pobożne wezwanie (zob. s. 33-35)
(Np. Mama z dziećmi w domu gotuje obiad – pracuje [zajęcia w domu to też powołanie i praca], dzieci trochę rozrabiają, mama gotuje obiad, ale w tym czasie też zajmuje się dziećmi, nie krzyczy na nie i nie bluźni, ale z możliwą dobrocią stara się wychować dzieci, a jeszcze wykonuje codzienne obowiązki – w tych nieraz trudnych chwilach wychowawczych zanosi do Boga Akty strzeliste – np. Jezu ufam Tobie!”)
II Odpustu cząstkowego udziela się wiernemu, który kierując się duchem wiary i powodowany miłosierdziem, zaofiaruje siebie samego lub swoje dobra na służbę braciom [znajdującym się] w potrzebie (zob. s. 35-39)
(Np. tu jest szczególne miejsce do pomocy w Parafialnym Zespole Caritas, w Gronie Wspierającym Ubogich; zapewne m.in. jest to przestrzeń dla tych, którzy idą bez narzekań i wykrętów sprzątać kościół [np. do którego należą] jako ich Dom Modlitwy; tu jest możliwość gdy sąsiad pomoże przynieść węgiel, albo ktoś pomoże zrobić zakupy starszej lub chorej osobie)
III Odpustu cząstkowego udziela się wiernemu, który w duchu pokuty dobrowolnie powstrzyma się od rzeczy godziwej i miłej dla niego (zob. s. 39-42)
(Np. lubię oglądać jakiś godziwy, pożyteczny film [film jest dobry, ale dobro zastępuję większym pożytkiem], ale zamiast tego pójdę spotkać się z samotną osobą z rodziny lub sąsiedztwa niosąc przy tym pocieszenie)
IV Odpustu cząstkowego udziela się wiernemu, który w szczególnych okolicznościach codziennego życia dobrowolnie złoży jawne świadectwo wiary wobec innych (zob. s. 42-44)
(Np. ktoś przechodzi obok kościoła lub krzyża i spontanicznie, nie na pokaz, ale z wiarą czyni znak krzyża jako wyznanie wiary; albo np. ktoś narzeka w naszym towarzystwie na Kościół, księży – bez polemiki, bez kłótni, zapytaj się tego człowieka, czy był na plebani, czy wie na czym polega dokładnie życie księdza, jak funkcjonuje Kościół, jego finansowanie itp. – wiedza ta jest tylko powierzchowna i niesprawiedliwa, bo oparta na stereotypach i zafałszowanych źródłach oraz [niestety także] czasami jednostkowych złych przykładach przedstawicieli duchowieństwa – powiedz więc temu kto kpi, złorzeczy na Kościół i księży – „pomódl się w intencji księży, ofiaruj w ich intencji cierpienie, upomnij z miłosierdziem najpierw w cztery oczy” – to też jest jawne świadectwo wiary składane szczególnie w dzisiejszych czasach)
Dopiero od strony 44 do 101 znajdują się „Inne nadania odpustów”, które są szczegółowo umówione wraz z warunkami ich zyskiwania. Uważam że w każdym domu chrześcijańskim oprócz „książeczki do nabożeństwa – modlitewnika”, która nam pozostała po Pierwszej Spowiedzi i Pierwszej Komunii Świętej, powinno być Pismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego (albo chociaż Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego lub Katechizm Kościoła Katolickiego dla młodych „YOUCAT”) oraz właśnie Wykaz Odpustów. Oczywiście warto mieć Dokumenty Soboru Watykańskiego Drugiego oraz Encykliki i inne wypowiedzi papieży, ale to już lektura „uzupełniająca” do tych podanych powyżej.
Może jeszcze zasygnalizuję to co sama księga WO podkreśla: „Na specjalną wzmiankę zasługują nadania odpustów odnoszące się do tych czynności, przez wykonanie których wiemy – wybierając jakąś z nich – może uzyskać odpust zupełny każdego dnia, z zachowaniem wszakże w mocy normy 18 § 1, według której odpust zupełny można uzyskać tylko jeden raz dziennie. Są to następujące czynności:
– adoracja Najświętszego Sakramentu przez przynajmniej pół godziny (nad. 7 § 1,1°);
– pobożne odprawienie nabożeństwa Drogi krzyżowej (nad. 13,2°);
– odmówienie różańca Maryjnego albo hymnu Akatyst w kościele, w kaplicy, w rodzinie, we wspólnocie zakonnej, w pobożnym stowarzyszeniu i ogólnie kiedy wielu gromadzi się dla godziwego celu (nad. 17 § 1, 1° i nad. 23 § 1);
– pobożne czytanie lub słuchanie Pisma Świętego przynajmniej przez pół godziny (nad. 30).” (WO s. 49 nr 7)
Ja bym tu przypomniał jeszcze „Nadanie odpustów zupełnych dla Polski”, które zostały utrzymane: „Gorzkie Żale” – pobożny udział w tym nabożeństwie (por. WO s. 98n) oraz „Koronka do Miłosierdzia Bożego” odmówiona w kościele lub kaplicy wobec wystawionego lub przechowywanego w tabernakulum Najświętszego Sakramentu Eucharystii (por. WO 100-101)
Podsumowując
STAŁE WARUNKI ZYSKIWANIA WSZYSTKICH ODPUSTÓW (należy zawsze je wypełnić):
1. Spowiedź święta (stan łaski uświęcającej – bez przywiązania do jakiegokolwiek grzechu; spowiedź może być wcześniej, nie koniecznie w dniu zyskiwania odpustu),
2. Komunia święta- przyjęcie Komunii eucharystycznej,
3. Modlitwa w intencjach, które Ojciec święty podaje by się modlono [proszę zwrócić uwagę, że jest tu mowa o modlitwie W INTENCJACH OJCA ŚWIĘTEGO – czyli tych, które papież podaje by się Kościół modlił, a nie jak nieraz błędnie się tłumaczy, w intencji – jakby o „zdrowie” Ojca świętego]. Najczęściej np. „Ojcze nasz”, „Zdrowaś Maryjo”, [do tych warunków dodaje się modlitwę lub czynność, do której przypisany jest odpust]
W sakramencie pokuty otrzymajmy przebaczenie grzechów (odpuszczenie win), ale zostają jeszcze do odpokutowania kary. Kary mogą być darowane poprzez:
– cierpienia i trudności, które nas spotykają, a my nie złorzeczymy, nie przeklinamy i je ofiarujemy
albo poprzez:
– w duchu chrześcijańskiej wiary ofiarowując siebie lub swoje dobra na pomoc innym
albo poprzez :
– w duchu pokuty dobrowolnie powstrzymując się od rzeczy godziwej i miłej
albo poprzez :
– dobrowolnie składając w życiu jawne świadectwo wiary wobec innych
albo poprzez :
– oczekiwanie oczyszczające i cierpienia w czyśćcu (mam nadzieję, że tam „zdążymy” przed Sądem Ostatecznym
albo poprzez:
– zyskiwanie odpustu
Odpusty można zyskać za siebie lub za zmarłą osobę.
Niestety nie uda się zawrzeć książki w artykule, ale podpowiem jeszcze jako pomoc dla nas i dla zmarłych następującą kwestię zawartą w Indeksie na stronach 133-135:
B. ODPUSTY ZUPEŁNE
1. Odpusty zupełne, które można zyskać codziennie
Adoracja Najświętszego Sakramentu trwająca przynajmniej pół godziny (nad. 7 § 1,1°)
Akatyst albo oficjum Paraclisis (nad. 23 § 1)
Czytanie lub słuchanie Pisma Świętego przynajmniej przez pół godziny (nad. 30)
Gorzkie żale (nad. 34 z 6 lutego 1968)
Koronka do Miłosierdzia Bożego (nad. dla Polski z 12 stycznia 2002)
Nabożeństwo Drogi krzyżowej (nad. 13, 2°)
Nawiedzenie patriarchalnych bazylik rzymskich w formie pielgrzymki (nad. 33 § 1,1°)
Różaniec Maryjny (nad. 17 § 1,1°)
2. Odpusty zupełne, które można zyskać w określone dni
Dnia 1 stycznia (nad. 26 § 1,1°)
Tydzień modlitw o jedność chrześcijan (nad. 11 § 1)
Dnia 22 lutego (nad. 33 § 1, 3°)
Jakikolwiek piątek Wielkiego Postu, także Wielki Piątek (nad. 8 § 1, 2°)
Raz w tygodniu w Wielkim Poście (Gorzkie żale, nad. dla Polski z 6 lutego 1968)
Wielki Czwartek (nad. 7 § 1,2°)
Wielki Piątek (nad. 13,1°)
Wigilia paschalna (nad. 28 § 1)
Uroczystość Zesłania Ducha Świętego (nad. 26 § 1,1°)
Uroczystość Ciała i Krwi Chrystusa (nad. 7 § 1, 3°)
Uroczystość Najświętszego Serca Jezusowego (nad. 3)
Uroczystość Św. Apostołów Piotra i Pawła (nad. 14 § 1; 33 § 1, 2°, 3°)
Dnia 2 sierpnia (nad. 33 § 1,2°, 3°, 5°)
Poszczególne dni od 1 do 8 listopada (nad. 29 § 1,1°)
Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych (nad. 29 § 1, 2°)
Dnia 9 listopada (nad. 33 § 1,3°)
Uroczystość Chrystusa Króla (nad. 2)
Dnia 31 grudnia (nad. 26 § 1, 2°)
3. Odpusty zupełne, które można zyskać w szczególnych okolicznościach
Błogosławieństwo papieskie (nad. 4)
(Dekret Ecclesia Cathedralis)
Dni powszechnie przeznaczone do jakiegoś celu religijnego (nad. 5)
Dzień dedykacji (uroczystego poświęcenia) kościoła lub ołtarza (nad. 33 § 1, 6°)
Dzień liturgicznej celebracji Założyciela instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego (nad. 33 § 1, 7°)
Dzień poświęcenia rodziny (nad. 1)
Dzień rocznicy własnego chrztu (nad. 28 § 1)
Dzień wyznaczony dla kościoła stacyjnego (nad. 33 § 2)
Jubileusze święceń (nad. 27 § 2 )
Kongres eucharystyczny (nad. 7 § 1, 4°)
Misje święte (nad. 16 § 1)
Pielgrzymka (nad. 33 § 1,1°, 4°)
Pierwsza Komunia św. (nad. 8 § 1,1°)
Pierwsza Msza św. (nad. 27 § 1)
Procesja eucharystyczna (nad. 7 § 1, 3°)
Raz w roku w dniu wybranym przez wiernego (nad. 33 § 1, 2°, 4°)
Rekolekcje (nad. 10 § 1) Synod diecezjalny (nad. 31)
Uroczystość Tytułu bazyliki mniejszej, kościoła katedralnego, sanktuarium, kościoła parafialnego (nad. 33 § 1, 2°-5°)
W chwili śmierci (nad. 12)
Wizytacja pasterska (nad. 32)
Pozostałe Odpusty zupełne, które można zyskiwać w określone dni oraz w szczególnych okolicznościach, a także modlitwy, z którymi związany jest odpust zupełny lub cząstkowy może uda się omówić następnym razem (zachęcam do poszukiwań, a jeśli będzie paląca potrzeba także i te opracuję).
– z modlitwą i prosząc o modlitwę – teraz i w przyszłości – Ks. Andrzej Hładki
Grafika: http://ksj.pl/wykaz-odpustow.html
Do pobrania – skrócony wykaz odpustów:
Najnowsze komentarze