Ostatnia Wieczerza – Lipnica Murowana

• 1689
• polichromia ściany południowej kościoła św. Leonarda, Lipnica Murowana, woj. małopolskie

A gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławieństwo, połamał i dał uczniom, mówiąc: «Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje».

Mt 26,26

   Nakrycie stołu wieczernego w plastycznych wizjach ostatniej wieczerzy stanowiło jeden z elementów symbolicznych, za którego pomocą artyści oddawali niematerialny wymiar sceny. Apostołowie są ukazani w trakcie spożywania posiłku, jednak ilość pokarmu jest zdumiewająco mała jak na liczbę osób. Na stole początkowo pojawia się jedna bądź dwie ryby (rozumiane jako pokarm uświęcony żydowską tradycją koszerności, jak również symboliczne odniesienie do idei chrześcijańskich), chleb bądź innego rodzaju pieczywo, którym dzielą się zebrani, nieco później zaś ofiarny baranek paschalny – zapowiedź ofiary Chrystusa.
Fresk z ostatnią wieczerzą zajmuje całą południową ścianę kościoła. Jezus siedzi wraz z apostołami przy prostokątnym stole. mając do zagospodarowania rozległą przestrzeń ściany, artysta maksymalnie rozbudował scenę i wszystkich uczniów usadził wzdłuż jednej krawędzi stołu. Chrystus zajmuje miejsce pośrodku, jego dłonie są wzniesione w geście błogosławieństwa. Po prawej stronie ukazano Jana składającego głowę na jego piersi, po drugiej stronie stołu widzimy Judasza. Stół wieczerny jest zastawiony naczyniami dla każdego z apostołów. Przed Chrystusem leży owalny talerz, na którym pierwotnie widniał zapewne chleb lub baranek, po lewej stronie stoi półmisek z jakimś pokarmem. Apostołowie czekają na posiłek – niektórzy z nich trzymają w dłoniach drewniane łyżki. Jedyną osobą bez własnego nakrycia jest Judasz. Mimo, że tekst ewangeliczny wyraźnie zaznacza, że także Judasz miał udział w Wieczerzy Pańskiej, artysta zdecydował się na zaakcentowanie jego zdrady i uczynił to w dość niekonwencjonalny sposób.

Biblia w malarstwie polskim, wyd. Dragon. str. 214-215