Środa Popielcowa, nazywana również Popielcem i po staropolsku Wstępną Środą, to uroczystość ruchoma, która w kościele katolickim jest obchodzona w różnych terminach. Data Środy Popielcowej jest związana z terminem występowania Świąt Zmartwychwstania Pańskiego, a te wyznacza się zgodnie z zasadami przyjętymi podczas soboru nicejskiego, który odbył się w 325 roku. To wtedy przyjęto regułę, zgodnie z którą święta Wielkanocne mają przypadać w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca.
Popielec to dzień, w którym w kościele katolickim sprawowany jest obrzęd posypywania głów wiernych popiołem. Tradycja ta zgodnie z przekazami źródłowymi pojawiła się już na początku VIII wieku. W następnym stuleciu papież Urban II uczynił natomiast obrzęd ten obowiązującym w całym kościele katolickim. Posypywanie głów popiołem ma symboliczne znaczenie, a do tego obrzędu wykorzystuje się popiół pochodzący z palm poświęconych w ubiegłoroczną Niedzielę Palmową. Msza w Środę Popielcową jest dość specyficzną mszą, a obrzęd posypania głów popiołem ma miejsce w czasie liturgii słowa po homilii. Tradycja ta zastępuje akt pokutny. W czasie obrzędu księża posypując głowy wiernych wymawiają symboliczne słowa: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” lub „Pamiętaj, że jesteś prochem i w proch się obrócisz”. Po obrzędzie następuje dalsza część mszy, a więc modlitwa powszechna oraz liturgia eucharystyczna.
Istnieje też wiele innych obrzędów związanych z Popielcem, których głównym celem jest przypomnienie wiernym o czterdziestodniowym okresie postu. Ten czas ma być przygotowaniem do uczestnictwa w Misterium Paschalnym Chrystusa. W tym czasie w kościele śpiewa się pieśni pasyjne oraz pokutne, takie jak chociażby „Ludu mój ludu”, „Zbawienie przeszło przez krzyż” czy „Ogrodzie oliwny”.
W Środę Popielcową obowiązuje wstrzemięźliwość od potraw mięsnych oraz post ścisły. Dań mięsnych nie powinny spożywać osoby po ukończeniu czternastego roku życia, jednak reguła ta nie dotyczy osób starszych oraz chorych. Post ścisły w Środę Popielcową obowiązuje natomiast ludzi między osiemnastym a sześćdziesiątym rokiem życia. W tym dniu można zjeść trzy posiłki, w tym dwa lekkie oraz jeden do syta.
Popielec nie jest dniem wolnym od pracy. Jednak w tym dniu poza mszami z obrzędem posypania głów w kościołach wygłaszane są wielkopostne kazania. Również w szkołach dzieciom na lekcjach religii przybliża się istotę Środy Popielcowej oraz tłumaczy, jak wygląda Popielec w różnych krajach Europy.
Środa Popielcowa jest pierwszym dniem Wielkiego Postu, okresu, który przygotowuje chrześcijan do przeżywania jednych z najważniejszych świąt chrześcijańskich, mianowicie do świąt Zmartwychwstania Pańskiego. W tym czasie w kościołach można dostrzec różnego rodzaju wielkopostne dekoracje. Ich celem jest również przypomnienie wiernym o okresie pokuty i błagania o oczyszczenie z grzechów.
Najnowsze komentarze